Usta Çırak

İnal AYDINOĞLU

Usta-çırak

Bundan elli yıl öncesine kadar endüstri bugünkü kadar gelişmemişti. Birçok iş kolunda el sanatları piyasaya hakimdi. Şimdi endüstrinin hızlı gelişmesine karşın yine de el becerilerinin önemini sürdürdüğü birçok iş var. El becerilerinin temeli usta-çırak ilişkisine dayanır. Ustalık yalnızca bir işi en iyi şekilde yapmak anlamına gelmez.

Ustanın bir diğer önemli görevi de o mesleği sürdürecek yeni ustaları yetiştirmektir. Bazı ustalar kıskanç olur. Onları usta yapan birçok beceriyi sır gibi saklarlar. Mesleklerinin gelişmesini engellerler. Mesleklerinde yeni aşamalara olanak sağlamazlar. Ürettikleri birçok yeniliği ve sahip oldukları beceriyi çıraklarına öğretmezler. Bildiklerini arzulu ve yetenekli insanlarda yaşatmak yerine, kendileriyle birlikte mezara götürüler. Geleneksel sanatlarımızı yaşatan, geliştiren, nesilden nesile geçiren insanlar becerilerini cömertçe çıraklarına aktaran büyük ustalardır. Onlar yalnızca bildiklerini aktarmakla kalmaz, çıraklarında meslek sevgisini ve meslek saygısını da yaratırlar.

Geçenlerde büyük otellerden birinin balo salonunda baklava yapma yarışması vardı. Gaziantep derneklerindeki başkanlık görevim nedeniyle beni de davet etmişlerdi. Bilirsiniz baklava Gaziantep’le özdeşleşen bir tatlıdır. İstanbul’un en ünlü baklavacıları da övünmek gibi olmasın ama Gaziantepli’dirler. Baklavacılık son 25 yılda çok büyük bir ilerleme kaydetti. Yeni yeni türler yeni isimlerle baklavacı vitrinlerini doldurmaya başladı. Hatta Gaziantep geleneğinde bulunmayan meyveli, sütlü, diyet ve zeytinyağlı baklavalar bile üretilmeye başlandı. Baklava lezzet, dayanıklılık ve kalite yönünden çok ileri aşamalara ulaştı.

Türkiye’de imal edilip tazeliği korunur biçimde dünyanın birçok ülkesinde satılır hale geldi. Bu gelişmenin nedenini baklava yarışmasında anladım. Yarışmaya katılan genç ustaların ve kazananların çok büyük bir bölümü Gaziantepli değildi. Gaziantepli büyük ustalar büyük bir cömertlik içinde mesleği, memleketine bakmadan hevesli ve yetenekli gençlere öğretmişlerdi. Bu şekilde sevdikleri, geliştirdikleri ve ekmeğini yedikleri mesleği Gaziantep’e hapsetmeden tüm Türkiye’ye yayıyorlar ve mesleği sürdürecek, ilerletecek yeni gençler yetiştiriyorlardı.

Mesleğin ünlü ismi sayın Nadir Güllü’ye bu durumu sordum. “Bende çalışan Gaziantepli usta çok az, ağırlık Amasya, Samsun ve Erzurumlular’da. Yetişen Gaziantepli ayrılıp hemen dükkân açıyor. Baklavacılık yüzde 60 el emeğine dayanır, kolay değildir. Meslek sevgisi ve yürekten bağlılık ister. İyi bir usta en erken 6-7 yılda yetişir. Tavsiyeyle gelen terbiyeli gençleri alırız. Mesleğine ve ustasına saygılı olanlar bizde çok ilerler. Askere gidene harçlık, evlenene destek veririz. Biz gelişmemizi öğreterek, usta yetiştirerek ve yetişenleri koruyarak sürdürüyoruz” dedi.

Eğer bildiklerinizi Gaziantepli ustalar gibi paylaşmıyor, arzu edenlere öğretmiyorsanız bildiklerinizin ne önemi vardır? Bildiklerinizi öğretirseniz, bildiklerinizde hiçbir eksilme olmaz. Bildiklerinizi kökleştiren, yücelten ve bereketli yapan onları başkalarına öğretmektir. Öğretmesini bilmezseniz bildiklerinizi geliştirme ve yenileme heyecanını kaybedersiniz.

Çevrenizdeki insanların içlerindeki değerleri ortaya çıkarabilmek için çaba sarf ediniz. Onlarda öğrenme arzusu yaratınız. Sevgiyle öğretiniz. Öğrenebilenlere ilgi gösteriniz, takdir ve teşvik ediniz. Öğrettiğiniz insanlar sizin birer kopyanız olmasınlar. Onlara öğrendikleri şeyleri kendi bildikleriyle birleştirmeyi ve kendi yeteneklerine göre hizmete dönüştürmeyi öğretiniz.

Her çırak ustası kadar olursa hiç ilerleme olmaz. Çıraklarınızı sizi geçecek şekilde yetiştiriniz. Verdiğiniz bilgiler yalnızca bilgi olarak kalmasın. Alanı daha çok araştırmaya ve geliştirmeye yöneltsin. Bildiklerini başka insanlara öğretme heyecanı versin. Bildiklerinizi cömertçe öğretiniz. Bildiklerinizin verimini ve değerini büyütünüz. Onların başka insanlarda yaşaması, gelişmesi ve insanlığa daha yararlı olabilmesi için olanak sağlayınız.


İnal Aydınoğlu

Yazar Hakkında : inalaydinoglu@yuvatas.com.tr